Niecodzienny projekt realizować będą w niedalekiej przyszłości członkowie Goleniowskiego Stowarzyszenia Eksploracji Historycznej Biały Grosz. Przebudują oni zapomniany “cmentarz czeski” za Zakładem Karnym w Goleniowie.
Cmentarz, jak podaje strona historia-zachodniopomorskie.pl, powstał w połowie XIX wieku, a dokonywano w tym miejscu pochówku więźniów z pobliskiego zakładu karnego, w okresie II Wojny Światowej – również przetrzymywanych tam jeńców.
W więzieniu Zuchthauses Gollnow (ciężkie więzienie w Goleniowie) w okresie II wojny światowej przebywało 1376 czeskich więźniów. Wśród nich większość stanowili oficerowie armii czechosłowackiej i członkowie ruchu oporu, należący do organizacji Obrana Národa (Obrona Narodu). Z organizacji tej stracono 454 oficerów i 67 sierżantów. Więziono łącznie 1264 oficerów i 183 sierżantów. Wielu z nich przeszło także gehennę pobytu w więzieniu w Gollnow.
Po wojnie w 1948 r., aby upamiętnić zagłodzonych, maltretowanych i pomordowanych obywatel czeskich, wybudowano w lesie przy ZK skromny pomnik. Przetrwał on, choć zapomniany i mocno zaniedbany, do chwili obecnej.
Wkrótce zostanie jedank całkowicie przebudowany. Rewitalizacja będzie polegać na usunięciu starego pomnika (nie nadaje się on już do naprawy) wraz z ogrodzeniem. W jego miejsce pojawi się granitowy głaz z nową tablicą i nowym tekstem na niej. Obok stanie tablica informacyjna z opisem w czterech językach: polskim, czeskim, angielskim i niemieckim. Pojawi się również betonowa ławka i śmietnik, teren wokół zostanie obsiany trawą, a dojazd do pomnika zostanie wskazany znakami informacyjnymi od ul. Grenadierów.
Koniec prac planowany jest na koniec października. Portal wGoleniowie.pl jest partnerem medialnym projektu.
